Uyku apnesi, uyku esnasında kişinin solunumunun kesilmesine yol açan ciddi bir uyku bozukluğudur. Tedavi edilmeyen uyku apneli insanlar uykuları sırasında, bazen yüzlerce kez nefes almayı keserler. Bu beyin ve vücudun geri kalan kısmının yeterli oksijen alamamasına sebep olur. İleri vakalarda kimi zaman ölüme bile yol açabileceği bilinmektedir.

Çeşitleri

Obstrüktif uyku apnesi (OSA): İki apne çeşidinden yaygın olanıdır. Hava yolu blokajı söz konusudur. Hastanın boğazında şişmanlık ve boynun geniş olması ya da anatomik yapı (örn. mikrognati) gibi nedenlere bağlı olan darlık sonucu gece periyodlar halinde nefesinin en az 10 sn üzerinde durması ile karakterize bir durumdur.

Santral uyku apnesi: OSA’dan farklı olarak solunum yolları bloke edilmemesine karşın, beyindeki solunum kontrol merkezindeki bozukluk nedeniyle beyin kasları gerekli uyarıyı yapamaz solunum kesilir.

Uyku Apnesinin Etkileri Nelerdir?

Uyku apnesi, tedavi edilmediği takdirde birçok sağlık sorununa sebep olabilir. Bu sorunlardan bazıları şunlardır:

• Yüksek tansiyon
• İnme
• Kalp yetmezliği, düzensiz kalp atışı ve kalp krizi
• Diyabet
• Depresyon
• DEHB‘nin kötüleşmesi
• Baş ağrısı

Ek olarak, tedavi edilmemiş uyku apnesi, iş yada okulda, motorlu araç kazalarından, çocuklarda ve ergenlerde akademik başarısızlık gibi günlük aktivitelerdeki performansın düşüklüğünden sorumlu olabilir.

Uyku Apnesinin Belirtileri Nelerdir?

• Boğaz ağrısıyla veya çok kuru bir boğazla uyanmak
• Yüksek sesle horlama
• Bazen boğulma hissi ile veya nefes nefese uyanmak
• Gün boyunca uyuşukluk veya enerji eksikliği
• Sürüş sırasında uyku hali
• Sabah baş ağrısı
• Huzursuz uyku
• Unutkanlık, ruh hali değişimi, cinsel ilgisizlik
• Tekrarlayan uyanma ya da uykusuzluk

Uyku Apnesi belirtileri içerisinde en belirgin olarak görülen belirtiler horlama, uykuda nefes kesilmesi, gün için uyuşukluk ve uyku halidir. Eğer bu belirtilerin biri veya birkaçı kendinizde varsa doktorunuza danışmanızda fayda var.

Uyku Apnesi Testi

Uyku apnesinin belirtileri varsa, doktorunuz “Polisomnogram “olarak adlandırılan bir uyku apnesi testi isteyebilir. Bu test uyku bozukluğu merkezi içinde yapılabileceği gibi evde de yapılabilir.

Beyin ve kas aktivitesi belirlemek için baş ve yüze bazı yüzey elektrodları takılır. Bunun haricinde soluk alıp vermeyi ölçmek için kemerler bağlanır. Bir de kandaki oksijen miktarını belirlemek için parmağa oksimetre ismi verilen bandaj benzeri bir cihaz bağlanır. Sonuçta bu cihazlardan gelen tüm sinyaller kaydedilir. Ve kayıtlar, uyku apnesi veya başka bir tür uyku bozukluğuna sahip olup olmadığınızı belirlemek için nitelikli bir uyku uzmanı tarafından analiz edilir.

Eğer test sonucunda uyku apnesi belirlenirse, en iyi tedavi seçeneklerini belirlemek için daha fazla uyku testi yapmanız istenebilir.

Uyku Apnesi için Kullanılan Diğer Testler ve Ekipmanlar

• Beyin dalgası aktivitesini ölçmek ve kaydetmek için EEG (elektroensefalografi)
• Yüz seğirmeleri, diş gıcırdatma ve bacak hareketleri gibi kas aktivitesini kaydetmek ve REM evresi uykusunun varlığını belirlemek için EMG (elektromyogram)
• Göz hareketlerini kaydetmek için EOG (electro-oculogram). Bu hareketler, değişik uyku evrelerini, bilhassa de REM aşaması uykusunu belirlemede ehemmiyetlidir.
• Kalp hızı ve ritmini kaydetmek için EKG (elektrokardiyogram)
• Hava akımını kaydetmek için burun hava akışı sensörü
• Horlama aktivitesini kaydetmek için mikrofon

Kimler Risk Altında?

Uyku apnesi her yaştaki insanı etkiler, hatta çocukları bile etkileyebilir. İşte risk faktörleri:

• Erkek olmak
• Aşırı kilolu olmak
• 40 yaşın üstünde olmak
• Geniş bir boyuna sahip olmak
• Büyük bademcikler
• Uyku apnesi öyküsü olan bir aileye sahip olmak
• Gastroözofageal reflü veya GÖRH
• Nazal septum deviasyonu, alerjiler veya sinüs problemlerine bağlı burun tıkanıklığı

Nasıl Tedavi Edilir?

Kilo verme veya uyku pozisyonlarının değiştirilmesi, CPAP tedavisi, ameliyat gibi yaşam tarzı değişikliklerinden oluşur. Genellikle alışkanlıklarınızda küçük değişiklikler yaparak hafif uyku apnesi vakalarını tedavi edebilirsiniz.

Peki nedir bu küçük değişiklikler:

• Kilo vermek
• Sigara, alkol ve uyku ilacından kaçınmak
• Solunumu iyileştirmek için uyku pozisyonlarını değiştirmek
• Sırt üstü uyumaktan kaçınmak
• Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı (CPAP)

Sürekli pozitif hava yolu basıncı( CPAP olarak da bilinir) uyurken burnunuzun ve / veya ağızın üzerine maske takılan bir tedavidir. Maske, burun içine daimi bir hava akışı gönderen bir makineye bağlanır. Solunumun düzenli olabilmesi amacıyla bu hava akışı solunum yollarını açık tutmaya yardımcı olur. CPAP uyku apnesi için en yaygın tedavi yöntemlerindendir. Ayrıca, CPAP’ye benzer iki seviyeli pozitif havayolu basıncı ya da BPAP olarak anılan başka bir tedavi yöntemi de vardır, bu yöntemde ise hava akışı nefes alış verişinize göre değişir.

Uyku Apnesi Ameliyatı

Sapmış nazal septuma (nazal septum deviasyonu), büyümüş bademciklere veya aşırı küçük alt çeneye sahipseniz, uyku apnesini düzeltmek için cerrahi işlemler gerekebilir.

Uyku apnesi için en sık uygulanan cerrahi tipler şunları içerir:

Burun ameliyatı: Sapmış septum gibi burun sorunlarının düzeltilmesi için uygulanır.

Uvulopalatofarinkgoplasti (UPPP): Boğazın ve damağın arkasındaki yumuşak dokuyu kaldırarak boğaz ağzında hava yolunun genişliğini arttıran bir işlemdir.

Mandibular maksiller ilerleme ameliyatı: Uyku apnesine sebebiyet veren bazı yüz problemlerini ve boğaz darlıklarını düzeltmek için uygulanır.

Diğer Tedavi Seçenekleri

Yumuşak damak dokusunu küçülten ve sertleştiren minimal invaziv işlemler mevcuttur. Bu prosedürler horlama tedavisinde etkili olsa da, uzun vadede uyku apnesinin tedavisinde etkinlikleri bilinmemektedir. Ayrıca yakın zamanda CPAP kullanamayan insanlar için, Inspire adlı bir cihaz piyasaya çıkmıştır. Bu cihaz kablolar vasıtasıyla boyun ve akciğere sinirsel uyarıları ileterek doğal soluk alışı taklit etmeyi amaçlayan bir mekanizma kullanmaktadır.

”Kaliteli Bir Uyku İçin Altın Değerinde 6 Tavsiye” adlı yazımızı okumak için tıklayın.