Stres Yönetimi

Yoğun iş hayatı, yetişmeyen ev işleri, bitmeyen ödevler, zorluklarla dolu kariyer basamakları derken; hayatımız korku ve telaşla devam etmekte, bir görevden öbürüne koşturmak için çaba harcarken stresle de mücadele etmek zorunda kalırız.

Stres Nedir?

Kişinin üstesinden gelemeyeceğini düşündüğü durum ve koşullarda vücudunda gelişen değişimler ve bu değişimler sonucunda içinde bulunulan psikolojik duruma stres denir. Stres, kişinin kendisi kaynaklı da olabileceği gibi çevresinden de kaynaklanabilir. İçinde bulunulan durum oldukça zor ve başa çıkılamaz göründüğünde kişinin kendine olan güveni zedelenerek, bu işin ya yetişmeyeceğini ya da tam yetişmeyeceğini düşünmesi bunun sonucunda hata yapması çok büyük olasıdır.

Stres Yönetimi Nedir?

Stres yaşanılan durumlarda içinde bulunulan kritik koşullara avantaja çevirmeyi başaran kişiler hayat boyunca kazanırlar. Peki, bunu nasıl başarırlar? Etkili stres yönetimi teknikleri ile zor koşullar fırsat yakalama şansı verir.

Stres yönetimi, içinde bulunulan stresli durumun olumsuz etkilerini hafifleterek; kontrolü eline alma becerisidir.

Etkili Stres Yönetiminin Adımları

Adım 1: Strese Neden Olan Alışkanlık ve Davranışları Belirleme

Stres, çoğu zaman zaman yönetimi problemlerinden meydana gelmektedir. Daha erken başlandığında bitebilecek işlerin yetişmemesi, üstesinden gelinemeyecek kadar zor görülen görevlerin tamamlanması ya da aniden gelen bir işin nasıl yetişeceği kişinin stres hissetmesine dolayısıyla veriminin düşmesine neden olabilmektedir. Peki, stres yönetiminde en önemli adım nedir? Stres kaynağını belirleme, bu süreçteki en önemli adımdır. Ölüm, hastalık, sınav kaygısı ya da iş değişikliği gibi büyük durumlar ve bu durumların strese neden olma nedenlerini algılamak çoğunlukla kolaydır. Fakat günlük hayatta strese neden olan küçük olay ve durumları, bunlarla birlikte sahip olunan strese neden olan alışkanlık ve davranışları belirlemek çoğunlukla kolay olmaz.

Strese neden olan alışkanlık ve davranışları belirleme konusunda başarılı olabilmek için öncelikle geri yaslanıp, beş dakika kadar içinde bulunulan durumdan uzaklaşılmalıdır. Stres kişinin kendi kişilik özelliğinden mi kaynaklanmakta yoksa iş ya da yaşam koşullarından mı kaynaklanmaktadır, bu konuya önem verilmelidir. Stres, kişinin öz benliği tarafından benimsenmiş ve her türlü koşulda ortaya çıkıyorsa bu zor ve olumsuz etkilere neden olabilecek bir stres türüdür. Eğer stres zorlu ve yorucu dönemlerde ortaya çıkıyorsa etkili zaman yönetimi ve iş yönetimi ile kolaylık stresin üstesinden gelinebilir.

İçinde bulunulan stres kaynağının farkına varmak, kişinin stresle baş etme yolunda atacağı ilk önemli adımdır. Çünkü bir şeyin kaynağını ve sonuçlarını bilmek, o zorluğundan üstesinden gelmekte en önemli adımdır.

Adım 2: Sağlıksız Başa Çıkma Yollarında Uzaklaşma

Stresle karşı karşıya kalan çoğu kişi sağlıksız başa çıkma yolları edinerek, stresin ortaya çıktığı her an bu alışkanlıklara sığınmaya eğilim gösterirler. Sigara içmek, alkol tüketmek, uyumak, internette gezmek, asosyalleşmek, işleri ertelemek ve başkalarını suçlamak sağlıksız alışkanlıkların başında gelmektedir. Stresle karşı karşıya kalındığında bu tür alışkanlıklara sığınmak, kişinin strese neden olan durumu çözememesine ve daha büyük stresler yaşamasına neden olacaktır. Bu nedenle strese daha fazla neden olabilecek bu alışkanlıklar yerine içinde bulunulan zorluğun aşılmasına yardımcı olabilecek; uzman birine danışmak, zaman yönetimi teknikleri kullanmak, yapılacak işin üzerine yoğunlaşmak ya da sakinleşme teknikleri uygulamak gibi stres azaltıcı alışkanlıklar edinilmelidir.

Adım 3: Hareket

Hareket etmek, bulunulan stresli ortamdan kısa süreliğine uzaklaşmak, stres kaynağından uzak durarak kısa bir yürüyüş yapmak stresin azalmasını sağlayacaktır. Fiziksel aktivite vücudun rahatlamasını dolayısıyla stres seviyesinde düşüş sağlanmasına yardımcı olur. Stresle karşı karşıya kalındığında eğer zaman varsa 30 dakika; zaman yoksa 5 dakika rahatlama egzersileri yapılmalıdır.

Hareket etmek yalnızca stres anında değil stres durumu yokken de kişinin fizyolojik ve psikolojik olarak rahatlamasını sağlar. Düzenli egzersiz yapmak için bir spor salonuna kaydolmak, çokça para harcamak ya da günde her gün 2 saat spor yapmak gibi algılanmamalıdır. Düzenli egzersiz günde en az yarım saat vücudu hareketlendirmek demektir. Bu, ev ortamında da yapılabileceği gibi kişinin kendisini teşvik edeceğini düşündüğü bir arkadaşıyla her gün yarım saat yürüyüş yapması olarak da uygulanabilir.

Adım 4: İletişimden Kaçınmama

Stres çoğu zaman kişinin içinde bulunduğu durumu yanlış ya da çok zormuş gibi algılamasından kaynaklanmaktadır. Stresle karşı karşıya kalındığı durumlarda kendisini rahatlatacağına inandığı kişilerle görüşmesi, kendisini ifade etmesi ya da düşüncelerini paylaşması; stresin azalmasına yardımcı olabilir. Stres azaltmak için yalnızca öneride bulunacak kişilerle görüşmek gerekmez. Kişiyi iyi ve etkili dinleyerek, kişinin içinde bulunduğu durumun doğru bir şekilde farkına varmasını sağlayacak kişilerle kurulacak iletişim de stres azaltıcı etkiye sahip olacaktır.

Günlük hayatın stresinden uzaklaşmak için bir gönüllü gruba katılmak ve sosyal sorumluluk projelerinde görev almak da etkili olmaktadır. İçinde bulununal durumun sorunlu görünen sonuçlarından uzaklaşmak, derin bir nefes almak için bu tür bir iletişim olumlu etkiye sahip olacaktır.

Adım 5: Eğlenceye Zaman Ayırma

Hayatının tüm boşluklarını işle ve sorumluluklarla dolduran kişiler sürekli stres halinde olmaya eğilimlidirler. Stresi kontrol etmek ve doğru yönetmek için kişinin hayata ara verdiği, sıkıntılı durumlardan uzaklaştığı, eğlendiği zamanların da olması gerekmektedir. Eğlence demek yalnızca müzik, dans ya da aşırı yüksek düzeyde eğlence ortamları demek değildir. Eğlence, kişinin kendini mutlu hissettiği herhangi bir aktivite olabilir. Arkadaşlarla buluşup sinemaya gitmek, bir kahve eşliğinde sohbet etmek, bir oyun oynamak ya da kişinin günlük hayatından uzaklaşmasını sağlayacak bir hafta sonu kaçamağı kişinin stresten uzaklaşmasını ve dolayısıyla rahatlamasını sağlayacaktır.

Adım 6: Sağlıklı Yaşam

İyi uyku, sağlıklı yaşamın en önemli adımıdır. Uykusuzluk kişiler arası iletişimi olumsuz etkilediği gibi, iş veriminin de azalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle kaliteli uyku alışkanlığı edinmek stres azaltma yöntemleri arasında önemli bir yere sahiptir.

Sağlıklı beslenme de vücudun stres seviyesini azaltmasını sağlamaktadır. Rahat bir vücut çalışma verimini de olumlu yönde etkilemektedir. Hazımsızlık yaşanan bir gün ders çalışmak, stresli bir olayın içerisinde bulunmak ya da bir iş yetiştirmek için çok kötü bir durumdur. Kafein ve şeker ile beslenen vücut kişinin stres oranını arttırmaktadır. Bu nedenle sağlıklı beslenme kişinin hayat koşullarını olumlu yönde düzenleyecek önemli bir etkiye sahiptir.

Adım 7: Öncelikler

Stres yönetimi konusunda en önemli konu öncelik konusudur. Öncelikleri olmayan kişiler hangi işi ne zaman yapacaklarını, hangi sorumluluğun daha önemli olduğunu ya da ne zaman nerede olmaları gerektiğini belirlemekte zorluk yaşarlar. Kişinin kısa, orta ve uzun vadede öncelikleri ve bu önceliklerle ilgili mutlaka yapılması gereken sorumlulukları bilmeleri gerekmektedir. Öncelik belirlemek, stres yönetiminin en önemli anahtarıdır.

Adım 8: Aceleci Olmama

Acele etmek tamamlanabilecek bir işin aksamasına, öğrenilebilecek bir konunun güç öğrenilmesine, kazanılabilecek bir başarının yarım kalmasına neden olabilir. Acele etmemek ve üstesinden gelinmesi gereken stres kaynaklı duruma karşı sakin bir tavır bürünmek, kişinin işini kolaylaştıracak önemli bir davranıştır.

Adım 9: Yarım Bırakmama

Yarım bırakılan her iş bir sonraki işin daha fazla stresli hale gelmesine neden olur. Çünkü yarım bırakılan her iş, kişi farkında olmasa da beyinde bir yer işgal ederek; bitirilmediği için suçluluk duyulmasına neden olur. Bu nedenle öncelikli yapılması gereken işler belirlenmeli ve bu işlerin yarım bırakılmadan yapılması gerekmektedir. Her gün için belirlenen öncelik listesi her gün düzenli bir şekilde kontrol edilmeli ve tam olarak yerine getirilmelidir.

Adım 10: Pozitif Olma

Stres yönetiminin adımları arasında son sırada ve en önemli olanı ise pozitif olmaktır. Pozitif olmak, her konuda gerçek dışı hayallere kapılmak; yapılamayacak işlere karşı kişinin kendisini çok fazla motive etmesi demek değildir. Pozitif olma, kişinin içinde bulunduğu durumdan olumlu çıkarımlarda bulunması ve bu çıkarımlar sonucunda daha etkili çalışmayı başarması demektir.